Kanzeon Zen Centrum Den Haag De 22 kaarten van de Grote Arcana Correspondenties Archetypen en Symbolen Associaties en Sensaties Uit: Hajo Banzhaf & Akron Werken met de Crowley Tarot. Handboek bij de Tarotkaarten van Aleister Crowley en Lady Frieda Harris Uitgeverij Schors - Amsterdam, 1993 0. De Dwaas 1. ARCHETYPEN EN SYMBOLEN Archetypen Het wereldei, de ouroboros of het getal 0 als symbool van de oorspronkelijke totaliteit of de paradox dat niets iets is. Letter Aleph = A ('os', 'ploeg'); getalwaarde 1. Aleph is de eerste van de drie moederletters (aleph, mem en shin); de tegenspraak bestaat hierin, dat er de getalwaarde 1 aan toegekend is, terwijl De Dwaas toch de 0 is. Crowley schrijft: Het echt belangrijke kenmerkende van deze kaart is dat haar getal 0 zou moeten zijn. Om die reden beeldt ze het negatieve over de Levensboom af, de bron van alle dingen. Ze is de kabbalistische nul. Levensboom Kether op de drempel naar Chokma. Kether is de eenheid die alle tegenspraak te boven gaat en Chokma is de positieve, mannelijke kracht. I Tjing 25 Woe Wang -'De Onschuld' (Het Onverwachte). Rune Yr ('kosmische as') is de 25ste (Ote-rune) van het oorspronkelijk slechts 24 tekens omvattende oudere Futhark en symboliseert de as of draaischijf in het kosmische scheppingsplan, waarmee alle andere dingen in relatie moeten worden gebracht. Element Lucht. Godheden De over het water zwevende Geest Gods (Genesis 1,2) of Morpheus ('de wereld als droom'). Mythologie De oerchaos in alle scheppingsmythen, Adam voor de Zondeval, Tijl Uilenspiegel of Parsifal, 'de zuivere Thor', die er in narrenpak op uittrok en aan het einde van zijn lange queeste Graalkoning werd. Cultusoorden De kokende modderbronnen in het thermaalgebied rond Rotorua (Whakarewarewa) in Nieuw-Zeeland of de aardspleet van de Pythia te Delphi, waaruit bedwelmende dampen opstijgen. Feestdag 1 april (Dag der Zotten). Ritueel Niets-doen. In tegenstelling tot bij het beheerste 'niet-doen' (vgl. kaart XXI Het Universum) hebben we hier ofwel met innerlijke beelden en stille meditatie te maken of met zelfvernietigend gedrag door middel van alcohol en drugs. 2. ASSOCIATIES EN SENSATIES Kunst De Groene Cherubijn van Ernst Fuchs. Literatuur De Sybillijnse Boeken. De tussen de 2de eeuw v.Chr. en ongeveer 4de eeuw n.Chr. ontstane verzameling van 14 (orakel)boeken van duistere, voor velerlei uitleg vatbare profetieën. Muziek De Rheingold-ouverture van Richard Wagner. Bij het es-dur-akkoord zonder modulatie en akkoordverandering treedt het embryonale gevoel in op de een of andere manier uit de tijd weg te drijven, het beeld van de oerchaos, dat zich uit het niets vormt. Geur Ether (narcoticum). De bedwelmende dampen uit de aardspleet die de Pythia in trancetoestand brachten, waarin zij hun orakelspreuken stamelden. Edelstenen Rijnkiezel, smaragd. Astrologie Vissen op de overgang naar Ram. Op een ander niveau ook Uranus/Mercurius in de zin van openhartigheid, nieuwsgierigheid, spontaniteit en gekte; in verbinding met Neptunus als uitdrukking van het geleid worden. Citaten Orde is het genoegen van het verstand, wanorde echter het hoogste genot van de fantasie. Paul Claudel Het begin is dat waar het de mens aan ontbreekt. Niet dat het zo moeilijk te vinden zou zijn - alleen de inbeelding het te moeten zoeken is de hindernis. Gustav Meyrink 1. De Magiër 1. ARCHETYPEN EN SYMBOLEN Archetypen Het verwekkende mannelijke of de hemelse vader. Letter Beth = B ('huis', 'taal'); getalwaarde 2. Hier verdicht het onbevattelijke zich in het gesproken woord of de beschrijvende taal. Getal 1 = de geopenbaarde eenheid, de rechtopgaande mens, de impuls, yang, de mannelijke kracht. Levensboom Van Kether naar Bina. Mercurius is het van Kether naar Bina - het begrijpen - leidende pad. Daarom is hij de bode der goden; hij representeert de lingam, het woord der schepping, waarvan zwijgen de taal is. (Crowley) I Tjing 1 Tj'ièn - 'Het Scheppende'. Rune Fehu/feoh ('vee') is de eerste rune; ze representeert de individuele vorming van het niets (de mannelijke emancipatie of schepping der wereld), ofte wel het scheppen van een idee op de drempel naar materiële verwerkelijking. Planeet Mercurius (symbool voor wil, kennis en woord, door welke de werelden geschapen worden). Crowley schrijft: Mercurius symboliseert het handelen in al zijn vormen en fasen. Hij is de vloeibare basis van alle denken; en in de dynamische theorie van het universum is hij er zelf de substantie van. Hij staat voor de ononderbroken schepping. Godheden Hermes Trismegistos, Thot (Egyptische Mercurius), Hanoeman, de aapgod (hindoeïstische Mercurius). Mythologie Schepping (menswording), Adam (na de Zondeval), Merlijn en Daidalos (de geniale uitvinder, bouwmeester en handwerksman uit de Oudheid). Cultusoorden Hermoupolis Magna (oudegyptische ruïneplaats bij Al Aschmunein); Amenhotep-tempel in Luxor ('Tempel van de Mens'). Feestdag Nieuwjaar. Ritueel Initiatie (inwijding, doop). 2. ASSOCIATIES EN SENSATIES Kunst De schepping ('De oude van dagen') en Elohim schept Adam van William Blake. Literatuur Corpus Hermeticum (de alchemistische bijbel van Hermes Trismegistos) en het scheppingsverhaal. Crowley schrijft: De kaart representeert de wil, de wijsheid, het woord, de logos, door welke de werelden geschapen werden; hij refereert daarbij aan het begin van het Johannes-evangelie. Muziek 'En God sprak: Er zij licht!' uit Die Schöpfung van Joseph Haydn. Geuren Laurier, ginseng, macis (foelie van de nootmuskaat). Edelstenen Diamant of goudglanzende pyriet (zwavel- of ijzerkies). Astrologie Zon/Mercurius in Ram. De Zon wegens zijn kracht en uitstraling, Mercurius wegens zijn behendigheid en handigheid. Citaat Je moet alles zelf doen! Alchemistisch principe 2. De Hogepriesteres 1. ARCHETYPEN EN SYMBOLEN Archetype Het mysterie van het vrouwelijke. Letter Gimel = G ('kameel'); getalwaarde 3. Getal 2 = de dualiteit, splitsing in subject en object, de halve cirkel. Het getal van het begerenswaardige alternatief of de twijfel (in tweeërlei opzicht). De eerste twijfel, Eva's Zou God het gezegd hebben?, verdreef en verdrijft nog steeds de mens uit het paradijs van onverstoorde onbevangenheid. Aan de andere kant kan alleen door de methodische twijfel tot hoger inzicht gekomen worden. Levensboom De verbinding tussen Kether en Tifaret. De weg van Kether ('het eeuwige') naar Tifaret ('bewustzijn en harmonie') is de jacobsladder, waarlangs engelen afdalen en omhoog klimmen. De engelen zijn symbolen van de uitwisseling tussen goddelijke en menselijke energie en representeren de naar vorm en expressie strevende idee. Crowley stelt: De kaart schept een directe verbinding tussen de Vader in zijn hoogste aspect (Kether) en de Zoon in zijn volmaaktste manifestatie (Tifaret). Het pad verkeert in exact evenwicht op de middelste zuil. I Tjing 2 K'oen - 'Het Ontvangende'. Rune Ur/uruz ('oerbron' of 'de bron van Urd', waar de Nornen de lijnen van het lot spinnen) is de tweede rune en betekent de achter de vorm verborgen idee en vormende energie. De hogepriesteres vormt samen met de mannelijke zijde van de magiër de 'commandocentrale' tussen idee (interpretatie van de geest) en de inperking daarvan in de vorm (begrijpelijkheid van het vlees). Dat is bewustzijn in zijn hoogste uitdrukking. Planeet De Maan. De op het wateroppervlak weerkaatsende maan symboliseert de idee die zich in de vorm spiegelt. Godheden De hemelkoningin als algeefster, matriarch, creatrix, initiatrix met haar vele namen: Eurynome, Maya, Noet; of in haar polaire verschijning als Isis/Neftys, Eva/Lilith, Inanna/Eresjkigal, Demeter/Persephone. Volgens Crowley: Artemis, Isis en Noet zijn oerbeelden van zuivere maagdelijkheid en symbolen van de hoogste inwijding en representeren de zuivere idee als goddelijke vonk vóór de materiële verwerkelijking. Mythologie Eva's beet in de appel; Persephones granaatappel, die Hades haar aanbood, of Sneeuwwitjes vergiftigde appel, die de getroffenen achter de 'uiterlijke werkelijkheid' leidde. Cultusoorden Het kerkhofeiland van Venetië, San Michelle all'isola (associaties met Böcklins Dodeneiland); de Isistempel op het Nijleiland Philä bij Assoean of Aswan (nu onder water). Feestdag Maria Lichtmis. Ritueel Contemplatie (droommeditatie). Schouwende verzonkenheid waarbij alle wil uitgeschakeld is; reis in de diepte. 2. ASSOCIATIES EN SENSATIES Kunst Dodeneiland van Arnold Böcklin. Literatuur Het Soemerische epos Inanna's afdaling in de onderwereld. Muziek De zwaan van Tuonela van Jean Sibelius. Tuonela is het Finse dodenrijk. Zwijgende stromen omringen het eiland en over het water glijdt een zingende zwaan. Hij voor wie zijn lied klinkt, wordt door doodsverlangen gegrepen. Geur Kruidnagel. Edelstenen Doorschijnende chalcedon, fluorescerende serpentijn. Astrologie De Maan in Schorpioen in het 12de Huis. De Maan als uitdrukking van ons lunaire bewustzijn, Schorpioen als teken van de macht van het onbewuste en het 12de Huis als het mysterie van het onbevattelijke. Citaat ... ben ik er, de moeder der natuur, de heerseres over alle elementen, de kiemcel van alle geslachten, de vorstin der geesten, de koningin der doden, de hemelse heerseres, summum aller goden en godinnen. De lichtkoepel van het firmament, de voorspoedige bries van de zee, de jammerende stilte van de hel zijn mijn tekenen; één wezen ben ik, maar in vele gedaanten, onder wisselende gebruiken en uiteenlopende namen word ik door heel de wereld aanbeden. 'Rede van de godin' in De gouden ezel van Apuleius 3. De Keizerin 1. ARCHETYPEN EN SYMBOLEN Archetypen Moeder Aarde, Moeder Natuur (de aar, de bron). Letter Daleth = D ('deur'); getalwaarde 4. De moeder is de deur waardoor de scheppende natuur het leven binnenstroomt! Getal 3 = de vereniging der tegendelen (yin/yang, vuur/water) tot een eenheid. Levensboom De horizontale as tussen Chokma en Bina. Chokma verzinnebeeldt de universele kracht en Bina de hemelgodin, wat de schepping in de toestand van evenwicht weergeeft. Crowley schrijft: Daleth is het in de Levensboom van Chokma naar Bina leidende pad, dat de vader met de moeder verenigt. I Tjing 48 Tjing - 'De Waterput' (De Moederbron). Rune Birka/berkana ('berk') is een symbool voor groei en beschrijft de Grote Moeder. Planeet Venus. Het is onmogelijk de betekenissen van het symbool van de vrouw samen te vatten en wel om de eenvoudige reden, dat zij aan een stuk door terugkeert in oneindig veelvoudige vormen: de fundamentele formule van het universum is liefde. (Crowley) Godheden De Grote Moedergodin onder al haar namen: Inanna, Isjtar, Anat, Astarte, Aphrodite, Demeter en Moeder Aarde als Gaia of Rea. Toekenning van Crowley: Neftys, gemalin van Set en zuster van Osiris, die bij haar Anoebis verwekte. Mythologie Demeter en Persephone. Demeter heerste over de groeicycli van de aarde en zo over alle vormen van leven. Nadat Hades haar dochter Persephone geroofd had, liet Demeter echter de landen onvruchtbaar zijn; zij liet het zaad pas weer groeien toen haar dochter (voor een deel van het jaar) uit de onderwereld terugkeerde. Cultusoord Demeters cultusplaats in Eleusis. Feestdag Lentefeest. Volle maan in mei. Ritueel Eleusinische mysteriën. De Eleusinische mysteriën dienden de inwijding in het mysterie van het vrouwelijke (transsubstantiatie van het bloed) en omvatten drie gedaanten van de godin: Demeter (moeder), Kore (dochter) en Persephone (oude of het veranderde aspect). De keizerin symboliseert het Demeter- of moederaspect. 2. ASSOCIATIES EN SENSATIES Kunst Het Venusfeest van Peter Paul Rubens. Slechts zelden komt de liefde voor het leven en de zinnelijke vreugde zo uitbundig tot uiting als hier. Literatuur De Homerische oden of 'dithyramben' van Pindaros, Bak-chylides en Timotheos. Het zijn Oudgriekse cultusliederen ter ere van de goden, die tijdens grote offerfeesten uitgevoerd werden door zingende en dansende koren. Muziek Le sacre du printemps ('Het lenteoffer') van Igor Strawinski. Geuren Roze-, sandelhout- en muskadelsalie-olie. Edelstenen Jaspis ('moeder aller stenen'), carneool, rozekwarts. Astrologie Venus in Stier in het opzicht van vruchtbaarheid en groei, of de Aarde als de ware heerseres van Stier (in de horoscoop staat de Aarde in exacte oppositie met de Zon). Citaat Aan de grenzen der logica houdt de wetenschap weliswaar op, maar niet de natuur, die ook daar bloeit, waar nog geen theorie doorgedrongen is. C.G Jung 4. De Keizer 1. ARCHETYPEN EN SYMBOLEN Archetype De vader (de 'beheerste wereld'). Letter Tzaddi = Z/Ts ('vishaak'); getalwaarde 90. De hengelhaak verzinnebeeldt het verstand, dat in de mysteries van het vrouwelijke (natuur) doordringt en uit de bron van het onbevattelijke rationele ideeën en concepten put. Getal 4 = aardse werkelijkheid, basisstructuur en oriëntatie. Levensboom De as Netsach-Jesod. Van anarchie naar structuur: van woekerende chaos (Netsach) naar fundamentele kracht (Jesod). I Tjing 7 Sje - 'Het Leger'. Rune Thurisaz/thurs ('de sterke') en ansuz/oss ('goddelijke kracht'). Thorn of thurs ('doorn'), de derde rune, drukt meer de snelle, scheppende energie in de zin van Crowley uit (de heerser van Ram is Mars), terwijl oss of as, de vierde rune, verwijst naar de patriarchale kracht der Asen, die de oudere matriarchale godheden der Wanen verslagen hebben (Edda). Dierenriem Ram. Crowley schrijft: De kaart heeft als correspondentie de letter tzaddi en hangt samen met het dierenriemteken Ram. In dit teken regeert Mars en staat de Zon verhoogd. Daardoor is dit teken een vereniging van de energie in haar meest materiële vorm, verbonden met het idee van gezag. Godheden De aartsvaders Abraham, Izaak, Jakob of de zijn eigen kinderen verslindende Kronos; de vadergoden Jahweh, Wodan en Zeus. Mythologie De Tien Geboden; Abrahams offering van Izaak. In christelijk opzicht de beroeping van de apostelen (het opbouwen van de geestelijke familie: oerkiem van een patriarchaal-dogmatisch systeem). Cultusoorden De grote keizerlijke domkerken (Speyer, Mainz, Worms). Of het eertijds heilige eiland Thorney in Londen, waarop tegenwoordig de Houses of Parliament en de Westminster Abbey, de kerk waarin de Engelse vorsten gekroond worden, staan. Feestdag Nationale Feestdag. Ritueel Offerande. Ascese, opoffering, boetvaardigheid. 2. ASSOCIATIES EN SENSATIES Kunst De man met de gouden helm van Rembrandt. Literatuur Het boek Job. Het lijden van de rechtvaardige, die zich ondanks groot ongeluk aan het woord Gods houdt. Muziek De 'Eerste' van Brahms, de Ungeraden (symfonieën) van Beethoven of het Brandenburgse concert van Bach. Geuren IJzerhout, alsem, eucalyptus. Edelstenen Zwarte onyx voor de duistere kant van de keizer of bergkristal voor de 'kristalliserende' (structurerende) kracht. Astrologie De Zon in Steenbok in de zin van verantwoordelijkheid, ordening, zekerheid, structuur, continuïteit en standvastigheid. Citaat Op den duur kan niets het verstand en de ervaring weerstaan, en de tegenspraak van de godsdienst met beide is al te tastbaar. Onze God Logos zal van deze wensen verwerkelijken wat de natuur buiten ons mogelijk maakt. Sigmund Freud 5. De Hogepriester 1. ARCHETYPEN EN SYMBOLEN Archetype De wegbereider tot God. De Pontifex = de brug tussen God en mens. Letter Vau = W/V ('nagel'); getalwaarde 6. De nagel (spijker) houdt dingen bij elkaar en de hogepriester verbindt in de maatschappij de godsdienstige traditie met de sociale cultuur. Crowley schrijft: Deze kaart is verbonden met de letter vau, die 'nagel' betekent; negen van deze gereedschappen verschijnen aan de bovenkant van de kaart; ze dienen voor de bevestiging van de erker achter de hoofdfiguur van de afbeelding. Getal 5 = de kwintessens. De boven de gegeven realiteit van de vier elementen uitgaande kracht, die de erin verborgen zin openbaart. Levensboom Van Chokma naar Chesed. Het onzichtbare als werkelijkheid: Chesed is groei en verdichting, Chokma de eerste manifestatie van het onzichtbare in het zichtbare. I Tjing 45 Tsw'ei -'Het Verzamelen'. Rune Man/mannaz ('het zelf). De vereniging van micro- en macrokosmos of de bemiddeling tussen individu en God. Volgens Crowley toont De Hogepriester de weg van de vereniging van het individu met het universum. Dierenriem Stier. Crowley ziet in deze kaart de aarde in haar sterkste en meest evenwichtige vorm, om welke reden de troon van de hogepriester geflankeerd wordt door een stier en een olifant, waarin de zwaarte van de materie zich bijzonder goed weerspiegelt. Godheid De christelijke Drieëenheid als hoogste geestelijke gezag. Mythologie Avondmaal, de laatste maaltijd van Jezus met de apostelen voor zijn offerdood; Amfortas, de Keltische Graalkoning, die de oude, impotente, wegkwijnende kracht personifieert, die verlost moet worden door het goddelijke kind (daar Parsifal, hier Horus). Cultusoorden De Sint-Pieter en het Sint-Pieterplein in Rome of het vloermozaïek (labyrint) van het binnenste van de kathedraal van Chartres. Feestdag Boete- en biddag of het feest ter ere van Petrus (29 juni). Ritueel Gebed, godsdienst of meditatie. 2. ASSOCIATIES EN SENSATIES Kunst Het Laatste Avondmaal van Leonardo da Vinci of het fantastische schilderij Mozes en het brandende braambos van Ernst Fuchs. Literatuur De Pentateuch (vijf boeken van Mozes). Muziek De negende symfonie van Bruckner. 'Een confrontatie met God' heeft men het eerste deel (Mysterioso) wel genoemd; het laatste (Adagio) heeft de componist aan de 'lieve' God gewijd. Geur Wierook. Edelstenen Amethist, hyacint (oranjekleurige zirkoon). Astrologie De Zon in Boogschutter symboliseert de verkondiger en leraar van esoterische waarden, Jupiter in Vissen 'het visioen van het eeuwige'. Citaten Hecht geen geloof aan welke overleveringen dan ook alleen maar omdat ze langere tijd in vele landen geldigheid bezeten hebben. Hecht geen geloof aan iets alleen maar omdat velen het voortdurend herhalen. Accepteer niets alleen maar omdat een ander het gezegd heeft, het op de autoriteit van een wijze berust of het in een heilig geschrift geschreven staat. Geloof niets alleen maar omdat het waarschijnlijk is. Hecht geen geloof aan inbeeldingen en visioenen die je voor van God geschreven houdt. Geloof niets alleen maar omdat het gezag van een leraar of priester erachter staat. Geloof dat wat je door lange eigen beproeving als juist bevonden hebt, wat zich met jouw welzijn en dat van anderen laat verenigen. Gautama Boeddha God is overal. De enige weg waarlangs je hem niet zult vinden, is die waarop je hem zoekt! Akron 6. De Geliefden 1. ARCHETYPEN EN SYMBOLEN Archetype Eros. Letter Zain/Dsain = S/Ds ('zwaard'); getalwaarde 7. De bolvormige hermafrodiet, die zichzelf omarmde, werd door een zwaard in twee helften gedeeld, die sedertdien constant op zoek naar elkaar zijn. Getal 6 is het getal van de vereniging der tegendelen en het wederzijds in elkaar doordringen, hetgeen gesymboliseerd wordt door de zespuntige ster en ook in de hexagrarnmen (Gr. hex = 6 en gramma = letter) van de I Tjing, waarin yin en yang op haast ontelbare manieren bij elkaar komen. Levensboom De verbinding tussen Bina en Tifaret. Crowley schrijft: Deze verbinding is een symbool van de inspiratie (Bina) die naar de bedekte figuur afdaalt (Tifaret), die een profeet voorstelt die de vereniging van de koning met de koningin tot stand brengt. I Tjing 31 Sièn -'De Inwerking' (Het Hofmaken). Rune Kaon/kaunaz/kan ('vuur') en wunna/wunjo ('licht'). Kaon, de zesde rune, drukt de potentie of actieve kant van De Geliefden uit, het integreren van de tegendelen in de vereniging of de creatieve aspecten van de seksuele liefde, terwijl wunna voor het rustpunt in het midden tussen tegengestelde bewegingen, harmonie en vreugde staat en zo voor het einde van disharmonieuze onevenwichtigheid. Dierenriem Tweelingen. Crowley wijst hier op de paarsgewijs geordende voorstelling van de kaartsymbolen, die daardoor een dubbel of tweelingachtig karakter krijgen (achter ieder idee gaat een tegendeel verborgen). Godheden De door de Morgenster belichaamde liefdesgodinnen Aphrodite, Inanna en Venus en hun boogschietende mannelijke tegenhangers Eros, Amor en Cupido. Mythologie Adam en Eva, of Amor en Psyche, het sprookje over de vereniging van de sterfelijke Psyche met de goddelijke Eros. Crowley vertelt: Er is een legende van Eva en de slang, want Kaïn was het kind van Eva en de slang en niet van Eva en Adam; om die reden droeg Kain, nadat hij zijn broer dood had geslagen, op zijn voorhoofd het teken dat het teken van het in de Apocalyps genoemde Beest is en het teken van de inwijding: 666. Het vergieten van bloed is noodzakelijk; want de kinderen van Eva werden niet door God aangehoord tot er bloed vergoten werd. Dat is een mysterie van de zesde sleutel van de tarot, die niet De Geliefden genoemd zou moeten worden, maar 'De Broeders'. Cultusoorden Kythera (Kithira), het Griekse eiland tussen de Peloponessos en Kreta. In de Oudheid het centrum van de liefdescultus van Aphrodite. Feestdag Liefdesnacht. In het bijzonder de eerste liefdesnacht of de eerste gemeenschap met een nieuwe partner. Ritueel Het 'chemisch huwelijk'. Magisch liefdesspel tegen spirituele achtergrond. 2. ASSOCIATIES EN SENSATIES Kunst De inscheping naar Kythera van Antoine Watteau of de zinnelijke, aan het frivole grenzende gratie op het schilderij De schommel van Jean-Honoré Fragonard. In thematisch opzicht Het oordeel van Paris van Rafaël en De verdoeming der geliefden van Matthias Grünewald. Literatuur De sonnetten van Francesco Petrarca, de minnedichten (ridderlijke liefdeslyriek) of Roman de la rose (oudfranse roman in verzen uit de 13de eeuw) van Guillaurne de Lorris. Beschrijving van een zoektocht naar een roos als symbool van het voorwerp van liefde. Muziek Sjoelamietes liefdesliederen uit de opera Die Königin von Saba van Karl Goldmark of Isoldes verlossingsverlangen (een monument van laaiende liefdesgloed uit de diepte van onverzadigbare hartstocht) uit Tristan und Isolde van Richard Wagner. Geuren Muskus, sandelhout. Edelstenen Carneool, rode koraal, rozekwarts. Astrologie Venus/Mars (op een hoger niveau Zon/Maan). De mannelijke planeten Zon en Mars en de vrouwelijke planeten Maan en Venus geven niet alleen opheldering over de wensen en voorkeuren in de relatie, maar tonen ook zowel het zelfbeeld als het 'gezochte beeld' en beschrijven zo hoe de vereniging van de vier (vgl. 'Achtergrond /Chemisch huwelijk') eruit zal zien. Citaat Wanneer iemand geen vermoeden heeft van het eeuwige, dat inherent aan de liefde is, maakt hij er al gauw een persoonlijke tragedie van, en dan is voor de zoveelste keer een vonk van het eeuwige vuur in een plas gedoofd. Marie-Louise von Franz 7. De Wagen 1. ARCHETYPEN EN SYMBOLEN Archetypen Het vertrek van de held; het begin van de zoektocht (queeste) naar de Graal. Letter Chet - Ch ('omheining'); getalwaarde 8. Chet betekent omheining of haag en symboliseert de afgeperkte realiteit. Getal 7 = het getal van goddelijke en aardse harmonie (3 + 4), het (nood)lot en transformatie. Levensboom Het pad van Bina naar Geboera. Crowley geeft het commentaar: Kreeft is het hoofdteken van water en symboliseert het eerste heftige opkomen van dit element. Het van Bina (Grote Moeder) naar Geboera (beweging) leidende pad komt zo overeen met de invloed der goden, die door de sluier van water (d.i. bloed) naar de energie van de mens omlaag stroomt en deze inspireert. I Tjing 4 Men -'De Onrijpheid' (De Jeugddwaasheid). Rune Rit/raido ('rit', 'weg', 'wagen', 'wiel') is de vijfde rune en beschrijft de (gevolgen van de) handelingen van de held op de weg naar zichzelf. Dierenriem Kreeft. Kreeft is het thuis van de Maan en symboliseert het zich terugtrekken in de innerlijke gevoelsaard, terwijl de driftenstructuur naar buiten (op de partner of schaduw) gericht is. Godheden Sjiva in zijn vuurwagen, de mystieke wagen van Elias, de vuurwagen van Ezechiël of de triomferende Osiris. Mythologie Het opkomen van de zonnehelden, maar ook hun val; de goden- en heldenzonen Faëthon, Ikaros of Bellerofon, die het gevleugelde ros Pegasos berijdt. Faëthon was de zoon van Helios, die van zijn vader voor een dag de zonnewagen mocht mennen; hij kon het ros echter niet in toom houden, zodat het te dicht bij de aarde kwam en alles in brand zette. Ongeveer op dezelfde manier, maar omgekeerd verging het Ikaros, die met zijn wassen vleugels te dicht bij de zon kwam en in zee stortte. Cultusoorden De tempels in Khajoeraho en Konarak. In de grote tantrische tempels is een door paarden getrokken wagen te zien, die in het spoor van de tijd - ofte wel de gevolgen van de handelingen van de mens - naar voren rolt. Feestdag Pascha (Pèsach). Oorspronkelijk een nomadisch lentefeest (offering van het eerst geboren stuk van de kudde, apotropaeisch of bezwerend bestrijken van de deurbovendrempel met bloed), waarvan Mozes een cultusfeest ter herinnering aan de uittocht uit Egypte maakte. Ritueel Rijpheidsproef (door bestaande gebruiken - inwijdingsriten - geregelde opname van een nieuweling in een stand/kaste of leeftijds- of religieuze gemeenschap). 2. ASSOCIATIES EN SENSATIES Kunst Cypresselandschappen van Vincent van Gogh. Laaiende intensiteit door lekkende en kringelende penseelvoering! Literatuur Phaidros van Plato. Of de tweedeling van Nietzsche in apollinisch-rationeel en dionysisch-extatisch. Muziek De triomfmars in de Aida van Giuseppe Verdi. De zegevierende Radames trekt met de veroverde schatten langs de koning. Geuren Ceder, cypres, kardemom. Edelsteen Granaat. De tien sterren op het harnas van de wagenmenner, de erfenis van de hemelse Tao van zijn moeder, zijn bij Crowley waarschijnlijk stergranaten. Astrologie Mars (of Ram) in verbinding met de Zon of Mercurius. Mars als zinnebeeld van assertiviteit verbindt zich met de Zon als symbool van de wil of Mercurius als symbool van de weg (= denkwijze) tot het gebundeld opkomen der krachten. Citaten Ergens weten we diep in onze ziel meestal reeds waar het heen gaat, maar heel vaak maakt de hansworst, die we ik noemen, zo'n kabaal, dat we de stem binnenin niet horen. Marie-Louise von Franz Wie zijn ware zelfgevonden heeft, beziet het leven als het langsrollen van een wagenwiel. Oosterse wijsheid 8. Evenwicht 1. ARCHETYPEN EN SYMBOLEN Archetypen De rechter; de harmonie van de wereld. Letter Lamed = L ('uitgestrekte arm', 'bullepees'); getalwaarde 30. De letter symboliseert de zweep of teugel waarmee het individu aan de groep onderworpen wordt. Het resultaat is dat men zich zo gedraagt, dat het motief voor het persoonlijke handelen in overeenstemming is met de richting van het collectief. Getal 8 = het getal van gerechtigheid en evenwicht, aangezien het steeds in gelijke getallen te delen is (tweemaal 4, tweemaal 2, tweemaal l). Levensboom De verbinding tussen Geboera en Tifaret. Geboera (beweging) toont het verloop der tijd, waarin het leven zich 'beweegt', en Tifaret symboliseert het evenwicht tussen wasdom (Chesed) en vernietiging (Geboera) en is tevens een weerspiegeling van de hogere godssfeer (Kether), wat Goethe onder woorden brengt met: Alleen de wet kan ons de vrijheid geven. I Tjing 21 Sje He -'Het Doorbijten' (De Hervorming). Rune Aquizi/algiz ('bescherming') symboliseert de verbinding tussen hemel en aarde en representeert zo de goddelijke geboden of 'de wet'. Dierenriem Weegschaal. De Weegschaal stelt het evenwicht van alle dingen voor; Venus is er heerser van en Saturnus staat er verhoogd. Godheden Pallas Athena, Rea Diktynna (de wetgeefster), Libera (de astrologische dame van de waagschalen), Maät (de godin der gerechtigheid) of de Griekse Horai: Dike (recht) en Eunomia (de wetten in acht nemende, orde). Mythologie De openbaring van de Tien Geboden. Cultusoord Het Pantheon, de eretempel van de Fransen. Feestdag Equinox (dag-en-nachtevening). Ritueel Rechtspraak. 2. ASSOCIATIES EN SENSATIES Kunst Sint-Maarten van El Greco. Aan het motief ligt de legende van het delen van de mantel ten grondslag: 'Zielsverbinding door materiële vereffening.' Literatuur De Decaloog ('Tien Geboden') of de Magna Charta van Chester. Muziek 'De kunst van de fuga'. Het contrapunt in de fuga's van Bach. Geur Eau de cologne. Edelsteen Blauwe saffier (kristal). Astrologie Venus in Weegschaal in de zin van eerlijkheid en evenwichtigheid, met een 'kristalliserend' aspect naar Saturnus. Deze verbinding verzinnebeeldt de structuur die Venus' harmonie beheerst, wat ook Crowleys erfenis goed illustreert: Liefde is de wet, liefde uit wil! Citaat Ik houd meer van de slechte die weet dat hij slecht is, dan van de rechtvaardige die weet dat hij rechtvaardig is. Van de slechten echter die zich voor rechtvaardig houden is gezegd: 'Zelfs op de drempel van de onderwereld draaien ze zich nog niet om.' Want ze verkeren in de waan dat ze naar de hel gebracht worden om er de zielen uit te verlossen. Chassidische vertelling 9. De Kluizenaar 1. ARCHETYPEN EN SYMBOLEN Archetypen De oude wijze man; de innerlijke metgezel. Letter Yod/Jod = J ('hand'); getalwaarde 10. De grijsaard is de letter yod toegekend, die 'hand' betekent. Zijn hand draagt het licht. Het laatste symboliseert op zijn beurt inzicht en op hoger niveau innerlijke wijsheid en verzinking (zelfbeschouwing). Op een cynischer, voor Crowley typerend niveau laat de kaart echter nog een andere uitleg toe: De magische staf van de heremiet belichaamt het in gift getransmuteerde spermatozoön ... Yod = fallus = spermatozoön = hand = logos = maagd. Daarmee wil hij onverbloemd zeggen dat de weg naar verlichting op gesublimeerde onanie berust; ieder celibatair-religieus streven op verwonde en misvormde tantra. Getal 9 = het getal dat zich in zichzelf terugtrekt (in tegenstelling tot de 6, die naar buiten treedt). Het getal van wijding (3 x 3) en bezinning. Het getal dat altijd bij zichzelf terugkeert: 9 + 9 = 18 = 9 (cijfersom). Levensboom Van Chesed naar Tifaret. Van de gedachtevorm (Chesed verdichting, materialisering) naar de Geest Gods (Tifaret is het beseffende bewustzijn, dat het verlangen naar God de weerspiegeling van de Kethersfeer - in godsbewustzijn transformeert). I Tjing 52 Ken -'Het Stilhouden' (De Berg). Rune Is/isa symboliseert het kristalliseren en transformeren van uiterlijke doelen in dieper, innerlijk inzicht. Dierenriem Maagd. Maagd vertegenwoordigt de onderste, ontvankelijkste, vrouwelijkste vorm van de aarde en vormt de korst van Hades. Mercurius is niet alleen de heerser van Maagd, maar hij staat in dit teken in verhoging. Aldus staat hij voor de spirituele lering dat het hoogtepunt van de afdaling in de materie de vernieuwing door de geest inluidt. (Crowley) Godheden Kronos ('hoeder van de tijd') en Hermes (vgl. Engelse hermit, 'heremiet'). Mythologie Nestor, de wijze raadgever van Agamemnon en andere helden in de Trojaanse Oorlog. Diogenes in de ton, die op Alexanders aanbod om een zijner wensen te vervullen hem niets anders verzocht dan uit de weg te gaan en hem het zonlicht niet te benemen. Cultusoord Athos ('heilige berg'). Grieks-orthodoxe monnikenrepubliek. Feestdag Winterzonnewende. Vanuit de diepste duisternis naar het licht. Ritueel Vasten en meditatie. 2. ASSOCIATIES EN SENSATIES Kunst De Nachtwacht van Rembrandt. Literatuur De bergrede (Mt. 5-7) of het 'Nachtwandlerlied' uit Zarathoestra van Friedrich Nietzsche. Muziek Gregoriaanse gezangen of Die Winterreise van Franz Schubert. Geuren Jeneverbes, wierook, alsem. Edelstenen Onyx, kristal. Een in goud (zon) gezette en in onyx ingezette diamant symboliseert het in de duisternis geboren licht. Astrologie Saturnus als 'wachter op de drempel' of Saturnus in Waterman als het streven naar wijsheid en het bewaren van de onafhankelijkheid. Citaat Eenzame, jij volgt de weg naar jezelf! En aan jouzelf gaat je weg voorbij en aan jouw zeven duivelen. uit Zarathoestra van Friedrich Nietzsche 10. Geluk (Het Rad der Fortuin) 1. ARCHETYPEN EN SYMBOLEN Archetype Het lot. Letter Kaph = K ('handpalm'); getalwaarde 20. Daar men - volgens een andere traditie - uit iemands handlijnen zijn lot kan afleiden, staat kaph voor de in de handpalm getrokken lotslijnen als afspiegeling van de innerlijke zielspatronen. Getal 10 = het zinnebeeld van volmaaktheid. Het getal van de puntenpiramide (de heilige tetraktys van de Pythagoreeërs), die uit de grondtallen 1-4 bestaat en waarin de veelheid weer eenheid wordt. Levensboom De as Chesed-Netsach. Chesed staat voor verwerkelijking, materialisering en groeipotentie en Netsach voor de onstuimige kracht van stromende energie. De as belichaamt het vrije spel der krachten, dat slechts in balans blijft door de onwrikbare wetmatigheid der oneindige wisseling. I Tjing 50 Ting -'De Spijspot'. Rune Hagalaz ('hagel') of hagal ('al-haag' = 'wereld-al') is een allegorie voor de naaf van het rad der fortuin en zo voor de 'gevolg hebbende oorzaak', die verleden en toekomst verbindt en daardoor het lot regeert. Planeet Jupiter. Het zou een bekrompen benadering zijn, schrijft Crowley, Jupiter uitsluitend als een symbool van het goede lot te zien; hij representeert het element geluk, de onberekenbare factor. Godheden De godin Fortuna en de zijn, worden en vergaan spinnende schikgodinnen (Nornen), ook wel heerseressen over het hemelse sterrenrad genoemd. Mythologie De mythen over levensdraden. In de Griekse mythologie zijn het de drie dochters van de nacht (de Moirai) die de levensdraad spinnen: Klotho houdt de spinrok vast, Lachesis spint de draad en Atropos, de Onafwendbare, snijdt de draad af. Cultusoorden Omphalos, de heilige steen in halfovale vorm te Delphi, die voor de Grieken uit de Oudheid als navel van de wereld gold; of de piramide van Cheops en de raadselachtige Sfinx van Gizeh. Feestdag De vier vaste zuilen van het jaar of de feesten van de vier Cherubijnen: het feest van de stier op 1 mei, het feest van de leeuw op 1 augustus, het feest van de slang, die zich in een adelaar transformeert, op 1 november en het feest van de verlichte mens, die een engel wordt, op 2 februari. Ritueel Terugvoering ('vooruit het verleden in') of het vragen stellen over het lot (astrologie, tarot, runen, I Tjing). 2. ASSOCIATIES EN SENSATIES Kunst De tarotafbeeldingen van de Grote Arcana. Verder de voorstellingen van de godin Fortuna, die het rad der tijd draait, en ook de in de Middeleeuwen op het rad gelegde zondaren en martelaren. Literatuur De openbaring van Jahweh (Messiasverwachting); het boek Ezechiël (1,10), het visioen van de profeet Ezechiël, waarin velen de beschrijving van de landing van astronauten uit de ruimte menen te ontdekken. Muziek 'Gezang der Nornen' uit de prelude tot de Götterdämmerung van Richard Wagner. Geur Kifi, de wierook van het oude Egypte. Als men het in de piramide van Cheops brandt en inhaleert, verschijnen de geesten der farao's. Edelsteen Dubbelpiramidevormige fluoriet (oetaëder) of kwartsglas van meteoriet. Astrologie Saturnus, Uranus, Neptunus en Pluto. De heren van het karma! Citaten Het raadsel van de Sfinx: Eerst gaat het op vier benen, dan op twee en dan op drie benen. Kruipend als kind, rechtop lopend als volwassene en met een stok lopend als grijsaard. (Antwoord: de mens) Tijd - er is geen worden, geen vergaan, geen verleden, geen toekomst. Er verandert niets, er valt niets waar te nemen. Wat onze zintuigen melden is schijn, illusie, bedrog en zonder waarde. Al hetgeen we waarnemen, met onze zintuigen opnemen, bezit geen werkelijkheid, is niet te pakken, niet verstaanbaar. Een verandering van het zijn zou gezocht moeten worden in een overgang van iets wat is in wat niet is. Een verandering is daarom onmogelijk, en waarvan onze zintuigen de schijn wekken, namelijk een voortdurend veranderende stroom van gedaanten, constant wisselende gebeurtenissen, is zinsbedrog. Er gebeurt niets, er geschiedt niets. Niets wordt oud en niets nieuw; er wordt niets weggenomen, en niets komt erbij. Het bestaan is een onaantastbare volmaakt ronde bol. Parmenides van Elea 11. Lust 1. ARCHETYPEN EN SYMBOLEN Archetype Het wilde. Letter Tet = Th ('slang'); getalwaarde 9. De verbinding van wil en vlees manifesteert zich in de 'leeuwslang' (slange kracht van Koendalini), die naar de bron van de hoogste lust opstijgt. Getal 11 = het getal van de zonde. 1 stap voorbij de goddelijke orde (van de 10 Geboden). Levensboom De verbinding tussen Chesed en Geboera. Chesed staat voor verwerkelijking, verdichting en voltooiing, Geboera voor weerstand, verhindering en oorlog. Beide zijn echter langs de horizontale as met elkaar in evenwicht, wat niet alleen oorlog en tegenstand betekent, maar ook geluk door levenskracht, of zoals Crowley schrijft: Lust door vreugde over de ontplooide kracht. I Tjing 26 Ta Tsj'oe -'De Temmende Kracht van het Grote'. Rune Gifu/gei ('geschenk') = verbinding door uitwisseling = psychische en lichamelijke vereniging. Dierenriem Leeuw in de zin van een optimistische levenshouding, vitaliteit, trots, lust en hartstocht. Godheden Anoeket, de Egyptische godin van de lust, en de naakt op een leeuw rijdende godinnen Heba, gemalin van de Hettitische stormgod, en Hebe, echtgenote van Herakles; of de zonder wapens de leeuw bedwingende Griekse nimf Kyrene. Mythologie Simson (Samson), wiens lange haren door Delila afgeschoren werden, of de Babylonische godin Isjtar, die de hemelse stier aanbond om hem tegen Oeroek, de stad van Gilgamesj, te leiden. Cultusoord De Isjtarpoort in Babylon met zijn drake-, leeuwe- en stiermotieven. Feestdag De hondsdagen (in Nederland van 19 juli tot 18 augustus), waarop de zon en Sirius (Hondsster) tegelijk opkomen; of de elfde van de elfde om elf minuten over elf. Ritueel Koendalini of erotisch liefdesspel. 2. ASSOCIATIES EN SENSATIES Kunst De lichte kant van de kaart vinden we in de weelderige zinnelijkheid van de vrouwelijke naaktschilderijen van Rubens of Renoir, de dieptepsychologische in het erotische grafische werk van markies de Bayros, en de duistere in het virtuoze cynisme van Dali (De grote onanist, De verrijzenis van het vlees). Literatuur Amor en Psyche en De gulden ezel van Apuleius. Op het lichte niveau valt te denken aan zulke van vitaliteit en hartstocht overlopende romans als Alexis Zorbas; op het duistere aan literaire obsceniteiten zoals die van markies de Sade (Justine). Muziek Le poème de l'extase van Alexander Skrjabin. In het 'Lied der verrukking' beleven we de extase van het eerste beschroomde ontluiken der gevoelens tot aan de zintuiglijk dronken, orgiastische razernij. Geuren Neroli-, niaoeli- en patchoeli-olie. Deze transformerende geuren activeren de lusten ('innerlijke bereidheid') en zijn seksueel stimulerend. Edelsteen Robijn. Astrologie Venus in Leeuw. De creatieve expressie van de libido leidt tot hartstocht, verlangen en erotische uitstraling. Citaat De priesteres in Delphi en de priesteressen te Dodana hebben immers in bijzondere en openbare aangelegenheden van ons Hellas veel goeds gepresteerd in de toestand van waanzin, in die der redelijkheid echter nog weinig tot niets. Plato, Phaidros 12. De Gehangene 1. ARCHETYPEN EN SYMBOLEN Archetypen De opgehangen god; het offer. Letter Mem = M ('water'); getalwaarde 40. Mem staat voor opleving, stromen en symbiotische wedergeboorte (doop en andere zuiveringsrituelen). Getal 12 = tijdgrens; 3 x 4 = 12 is de aan het aardse kruis (4) genagelde goddelijke kracht (3). Levensboom Het pad van Geboera naar Hod. De weg vanuit de belemmering (Geboera), die erin bestaat dat de maatschappelijk aanvaarde gedragspatronen geen nieuwe inzichten tolereren, leidt naar de geboorte van het zelf door een visionaire, alles op z'n kop zettende reactie (Hod). I Tjing 12 P'i -'De Stilstand' (Het Stokken). Rune Naut/nauthiz ('behoefte') en tiu/tyr/teiwaz ('universele vader') of hangatyr ('de opgehangen en opnieuw geboren god'). Naut symboliseert de behoefte en noodzaak om de stilstand en stagnatie aan te pakken door een radicale verandering in het leven, terwijl tiu/tyr voor vernieuwing door crisis en omkering der waarden staat. Element Water, het element van de grenzeloze overgave, dat pas tot rust komt, wanneer het beneden is aangekomen. Godheden Alle vastgekluisterde of opgehangen helden: Prometheus aan de Kaukasus, Odin aan de Wereld-es Yggdrasil, Attis aan de pijnboom en Sjemchasai aan de zuidelijke hemel als het sterrenbeeld Orion. Mythologie Lazarus; Jonas in de walvis. Cultusoord De Wodanseik bij Wolfheze (tussen Arnhem en Utrecht). Feestdag De avond voor Halloween ('pompoenennacht') of 29 februari. Ritueel Op het hoofd staan of de 'dans van de derwisj'. Een paar keer heel snel om je eigen as draaien, waarna de wereld vanzelf verder draait. 2. ASSOCIATIES EN SENSATIES Kunst Verspottung Christi van Matthias Grünewald. Of de gekweldheid en ontstellende blikken ('de tragedie van de mens') op de gezichten van Oskar Kokoschka. Literatuur De Edda. Muziek De opheffende breuk in de harmonisch gewaagde, chromatische madrigalen van Gesualdo (1560-1613), die aan de latere Schönberg doen denken. Geur Guayusa (rottend vlees). Een middel van Zuidamerikaanse genezers voor zuivering en vernieuwing (voor het afbreken van onverteerd voedsel). Edelstenen Kleurloze topaas ('watersaffier'), groenblauwe turkoois, edel galmei (zinkspaat). Astrologie Uranus, Neptunus en het 12de huis. Uranus als opheffing en omkering, Neptunus in het opzicht van offer en verlichting, en het 12de huis als symbool van verandering door isolement en diepgaand inzicht. Alchemie De solutio (oplossing). Opoffering door onvoorwaardelijke opgave en oplossing van het oude als noodzakelijke voorwaarde voor het grote werk der transformatie. Citaat De normale symbolen van onze wensen en angsten draaien zich in de namiddag van onze levensgeschiedenis om. Niet meer leven, maar de dood is de vordering. Zwaar om op te geven is dan niet meer de schoot, maar de fallus, zo tenminste levensmoeheid al niet op het hart drukt en de dood lonkt met de belofte van geluk, dat eerder de verlokking der liefde was. Joseph Campbell 13. Dood 1. ARCHETYPEN EN SYMBOLEN Archetypen Het afscheid; de dood. Letter Nun = N ('vis'); getalwaarde 50. Deze kaart correspondeert met de letter nun, die 'vis' betekent; het symbool van leven onder water, het zich door het water bewegende leven. (Crowley) Getal 13 = het ongeluksgetal. Met 12 sluit de cirkel zich (klok, kalender). Begint hij niet opnieuw bij 1, is de kringloop afgelopen, dan is het uit. Levensboom De as Tifaret-Netsach. Tifaret beschrijft de toestand van de schepping in haar evenwichtigste vorm en Netsach het vervagen van de materie: de as symboliseert de weg van de oplossing der dingen! I Tjing 59 Hwan -'De Oplossing' (Het Verstrooien). Rune Eihwaz of yer ('taxus') is de doodsrune, want de taxus is de heilige boom van dood en wedergeboorte en als machtig symbool van het onwrikbare sterven een geliefde grafbeplanting. Dierenriem Schorpioen. Schorpioen heerst over de dood. Het teken regeert echter ook over de geslachtsorganen. Zo komen in dit teken dood en leven samen. Alan W. Watts meent: Niets is scheppender dan de dood; want hij is heel het geheim van het leven. Godheden Hades, de hoogste god van de dood, en zijn helpers Thanatos (Dood) en Hypnos (Slaap), zonen van Nyx (Nacht). Mythologie Reizen in de onderwereld (vgl. 'Dood en wedergeboorte'). Cultusoorden Het doodsorakel van Ephyra (bij Mesopotarnon in de buurt van Dodona, het oudste en met Delphi belangrijkste orakel van de Grieken). Daar waar in de Acheron de Pyriphlegeton komt en de rivier de Kokytos, daar vindt men de duistere woning van Hades bij het heilige bos van Persephone, vol onvruchtbare weiden en hoge elzen en populieren. Homerus, Odyssee, hfd. 10 Feestdag Allerheiligen of Allerzielen. Gedenkdag van gestorvenen. Ritueel Afscheid nemen, rouw, begeleiding van de doden, dodenbezwering. 2. ASSOCIATIES EN SENSATIES Kunst De apocalyptische ruiter (houtsnede uit de Apokalypse) van Albrecht Dürer of De pest van Arnold Böcklin. Literatuur Bardo Thödol (Tibetaans dodenboek). Muziek Stabat mater dolorosa van Vivaldi, Der Tod und das Madchen van Franz Schubert of Mozarts laatste werk, zijn Requiem. Geuren Rottende paddestoelen, vochtige aarde, compost. Edelstenen Onyx, nefriet, malachiet. Astrologie Saturnus in het 8ste huis. De planeet van de grenzen, de scheiding en het afscheid op het levensgebied van het 'sterven en worden'. Alchemie Putrefactie (rottende gisting). Humusvorming als voorwaarde voor het nieuwe leven. De alchemisten noemden deze toestand ook heel aanschouwelijk 'het graf van Osiris', wiens helm het skelet op de kaart draagt. Citaat Daar is de dood. Niet die wiens groeten je in je jeugd eventjes aanscheerden, - de kleine dood, zoals men die daar begrijpt; je eigen hangt groen en onzoetelijk als een vrucht in hem, die niet rijpt. O heer, geef ieder zijn eigen dood. Het sterven, dat uit ieder leven wijkt, waarin hij liefde had, zin en nood. Want wij zijn slechts de schil en het blad. De grote dood, die ieder in zich heeft, dat is de vrucht waar het allemaal om gaat. Rainer Maria Rilke, Stundenbuch 14. Kunst (Alchemie) 1. ARCHETYPEN EN SYMBOLEN Archetypen De geleider van de zielen; de gulden middenweg. Letter Samekh = S ('pijler, fundament'); getalwaarde 60. Alchemie is de stammoeder van onze spirituele ontwikkeling, de basis, pijler en het fundament van onze esoterische traditie. Getal 14 = 2 x 7. Getal van hulp in nood: 14 christelijke noodhelpers, 14 helpers die Nagal, de Babylonische god van Koeta, in de onderwereld begeleiden. Levensboom De fundamentele kracht van Jesod (basis) gaat in een directe straal naar Tifaret (zon). Het resultaat van de alchemistische operatie stijgt als een lichtstroom uit de ketel omhoog (Jesod) en spreidt zich uit in een regenboogkleurige bloem (Tifaret). I Tjing 15 Tj'ièn -'De Bescheidenheid'. Rune Ehwaz of eh/eoh (voortgang) en laguz of luga (loutering). Ehwaz houdt verband met geleidelijke ontwikkeling en gestage vooruitgang, niet langzame groei en talrijke veranderingen en wijzigingen, en laguz is een rune die het evenwicht van stof, energie en geest beschrijft, een rune van het zelf, een sleutel tot transformatie en tevens een symbool van datgene wat de alchemisten conjunctio, het mystieke huwelijk, noemden. Dierenriem Boogschutter. Sagittarius is de Boogschutter en de kaart is een veraanschouwelijking van de jageres Diana. De verbinding van de maan en de jageres wordt door de vorm van de boog aangegeven en het doorboren van de regenboog door de pijl past bij de occulte betekenis van het teken Boogschutter. (Crowley) Godheden Iris, godin van de regenboog, of Nemesis, heerseres over de juiste maat en hoedster van de goddelijke orde. Mythologie Overleveringen inzake bondgenoten (van het andere geslacht), die de held/heldin terzijde staan op de gevaarlijke weg: Odysseus/Athena, Theseus/Ariadne, Inanna/Ninsjoeboer. Cultusoord De Alchemistensteeg in Praag. Feestdag Van het feest van de Moeder der Zeven Smarten (Jesod) tot de opstanding van jezus (Tifaret). Ritueel Alchemistische transmutatie. 2. ASSOCIATIES EN SENSATIES Kunst De kruisiging van Rafaël. Aan de voet van het kruis is een engel weergegeven, die het bloed van Jezus opvangt in twee kroezen. Literatuur Hermetische en alchemistische geschriften van Paracelsus. Muziek De Mariavesper van Monteverdi. Geuren Lavendel, muskadel. Edelstenen Gele saffier, goudtopaas. Astrologie Mercurius als heerser van Maagd en het 6de huis. Evenwicht en harmonie of zuiverings- en transformatieprocessen (soms tot op het niveau van voor het lichaam schadelijke, steriele verdringingen van instincten). Alchemie Door steeds weer oplossen en stollen (solve et coagula) voltrekt zich het alchemistische proces van de transmutatie van het lagere (lood) in het hogere (goud). Citaten Nooit zul je uit de andere dingen de eenheid scheppen, wanneer je niet ze eerst ongedeeld bent geworden. Agrippa von Nettesheim. 'Zoals u nu weet,'ging de alchemist verder, 'betekent transmutatie de overgang van de ene toestand in een andere. Dat kan allemaal bereikt worden, doordat men de deeltjes uitwisselt en opnieuw ordent, zoals bij een televisiestation. Het gaat om hetzelfde proces. Het onderscheid is slechts dat de uitwisseling bij de televisie mechanisch plaatsheeft, op basis van natuurwetten, terwijl deze hier een individueel gecontroleerd proces is, dat tot hetzelfde resultaat leidt - en wel tot de oplossing en nieuwe structurering van deeltjes materie ( ... ) Daar dit goddelijke, kosmische, universele bewustzijn alles omvat, is er niets dat er afgescheiden van is of er buiten ligt. Wat voor de onvolmaakte mens zo moeilijk te begrijpen is, dat is de volmaaktheid zelf. Zodra de mens in het evolutieproces geleerd heeft zijn eigen identiteit te vinden, zal hij in staat zijn dat wat hij is te integreren in dat wat er is. Daarbij is er geen geweld, geen druk, geen bedreiging of bestraffing ... slechts een vrijwillig opgaan in dat wat 'het' is.' Broeder Albertus alias Albert Riedel, De alchemist van de Rocky Mountains 15. De Duivel 1. ARCHETYPEN EN SYMBOLEN Archetype De vijand als donkere zijde van God. Letter Ayin/Ajin, (H)Ain = Gh ('oog'); getalwaarde 70. Het derde oog symboliseert inzicht en besef (besef is het perspectief der relativiteit). Getal 15 = het getal van de volle maan (de 15de van een maan(d) = de dag van volle maan). Levensboom De as Tifaret-Hod (met de nadruk op Hod). Voelen we ons in de dwangstructuren van Hod gevangen en is ons innerlijk midden ons doel (Tifaret = harmonie), dan moeten we ons tussen beide sefirot blootstellen aan de ervaringen van de duivel, die ons met de lage instincten in onze eigen psyche confronteert. I Tiing 36 Ming 1 -'De Verduistering van het Licht'. Rune De Duivel hangt samen met het schaduwdeel (ondersteboven) van haast alle runen, in het bijzonder met: fehu/feoh (I), mannaz/man (V), kaunaz/kaon (VI), algiz/aquizi (VIII) en laguz/luga (XIV). Dierenriem Steenbok. Crowley beschrijft de kaart als de scheppende energie in haar meest materiële vorm of mannelijkste uiting: In de zodiak bezet Steenbok het zenit. Hij is van alle tekens het meest verhoogd, hij is de met groot plezier over de toppen der aarde springende geit. Saturnus, de heerser ervan, is Set, de ezelkoppige god van de Egyptische woestijn. De naam refereert aan alle godheden met dezelfde medeklinkers, zoals S(J)aitan en Satan. Godheden De gevallen engelen Sjemchasai, Azazel, Helel, Samaël en de omlaaggestorte morgenster Lucifer; de Egyptische god Set (vaak als slang of rode ezel voorgesteld); Beëlzebub (van Baäl-Zebul, verbasterd tot Baäl-Zebub, d.i. 'heer der vliegen'); Pan Pangenitor, de alverwekker. Mythologie Het verraad van Judas (Mk. 14,17-21), de bekoring van Jezus in de woestijn (Lk. 4,1-13) of Gods vloek over Adam, Eva en de slang. Cultusoorden Elbrus in de Kaukasus, de heilige berg der Ariërs (in de Tweede Wereldoorlog beklommen alpenjagers van de SS de top van de Elbrus, de magische bergtop van de sekte Vrienden van Lucifer, en ontvouwden daar de volgens zijn ritus gewijde hakenkruisvlag). Crowley merkt op: Wezenlijk voor de symboliek van deze kaart is de omgeving onvruchtbare oorden en in het bijzonder hooggelegen plaatsen. De cultus van de berg vormt een precieze parallel. Het Oude Testament staat val aanvallen op koningen die op hooggelegen plaatsen plechtig cultushandelingen verrichtten; en dat terwijl Zion zelf een berg was! Dit inzicht leefde voort tot zelfs in de dagen van de heksensabbat, die indien mogelijk op onbewoonde, woeste hoogten werd gehouden of op een wilde, verlaten plek, die niet door de kunstmatigheid van de mens bezoedeld was. Feestdag Walpurgis(nacht). Ritueel Zwarte missen. Tegen meer recente historische achtergrond de twijfelachtige rituelen en inwijdingsceremoniën van de strijdbare monniken van de doodseskaders of de kamikaze in de Tweede Wereldoorlog. 2. ASSOCIATIES EN SENSATIES Kunst De tuin der lusten van Hiëronymus Bosch en De helletocht der verdoemden van Peter Paul Rubens. Literatuur 6de en 7de boek van Mozes. Muziek 'Droom van een heksensabbat' (Symphonie fantastique, laatste deel) van Hector Berlioz. Geur Zwarte tabak. Allegorisch: pek en zwavel! Edelstenen Vuuropaal, karbonkel. Baphomet, het geheime afgodsbeeld der Tempelieren, heeft twee karbonkelstenen als ogen. Astrologie Saturnus' erfgoed in zijn uitdrukkingsvorm als duistere macht (Pluto in het 2de huis of Uranus in het 8ste). Alchemie Mercurius, de in de materie verborgen of gevangen, wereld scheppende geest. Citaten Het is de tijd van de zonsverduistering, die aan de aardbeving voorafgaat. Door de nacht verspreidt het bleke lichaam van de stervende god als fosfor een schijnsel, maar het straalt zonder te verlichten. Ook de sterren hebben hun licht verloren; want al het lichte heeft HIJ in zich opgenomen. Eenzaamheid heerst rond het kruis, en de aarde is als uitgestorven. Daar roept tussen zijn doodsgereutel door de heiland over de woestijn: 'God, mijn God l Waarom hebt gij mij verlaten!' Zijn roep vindt geen weerklank. De natuur herkent de stem niet meer, evenmin als ze het licht nog herkent. Maar uit de duisternis pakt de tegengod zich samen. Tronend op zwarte wolken laat hij zich naar het kruis toe zweven. - Het is Sjiva, de Vernietiger, het is Priapos met het obscene symbool, met de grimas van hoon over dat wat men liefde noemt. En de afgod spreekt: 'Wie roep je? Alleen wij zijn er nog; alleen jij en ik, je eeuwige tegendeel, verder niets meer. Je roept naar de God die je voor je genomen hebt. In je streven naar eigen goddelijkheid heb je de wereld haar God ontnomen; waar is er nog een God buiten jou? Je haat wilde je uitroeien, maar door je zwaard ertegen te verheffen ben je er ten prooi aan gevallen. Nu heeft je creatuur zich tegen je gekeerd en je aan het kruis genageld. Zie, ik ben je creatuur, het gedrocht van je eigen haat. Vernietigen wilde je mij, maar je hebt me slechts vetgemest. Toen ik je destijds alle koninkrijken der wereld beloofde, als je in aanbidding voor mij neerviel, toen versmaadde je ze al, toen haatte je reeds de werken van hem die je nu roept, want je wilde hem gelijken; toen wierp je verachtelijk tegen: Er staat geschreven: De Heer uw God zult gij aanbidden en Hem alleen dienen. Wie is nu je Heer, anders dan ik; want buiten ons is er niets meer. Ook ik moet vergaan op het ogenblik dat jij sterft. Maar was dat dan heel je trotse levenswerk? Jij leert toch: Heb uw vijanden lief - Heb nu mij lief, je ergste en laatste vijand. Alleen maar omdat je liefde niet volmaakt was, heb je mij geschapen, zoals je mij in mijn afgrijselijke misvormdheid voor je ziet. Destijds in de woestijn was ik mooi. Nog een keer beveel ik je nu mij te aanbidden. Heb mij lief! Erken dat ik jouw God, jouw Vader ben.' Jezus heft langzaam zijn hoofd op en zijn ogen kijken in het vreesaanjagende gelaat van zijn vijand. Dan spreekt hij, van grenzeloze liefde vervuld, tot hem: 'Vader, in Uw handen beveel ik mijn geest!' En het licht, dat uit de heilige geest stroomt, begint weer de aarde te verlichten. De zon komt te voorschijn en de zwarte wolken, de troon van de tegengod, vervliegen in het niets. Een reusachtige donder slaat door de lucht, de aarde beeft, het gordijn in de tempel scheurt, en daar ligt in alle openheid voor de gelovige het allerheiligste. De brekende ogen van de Heiland zien neer op de verloste natuur. En luid klinkt zijn stem: 'Het is volbracht!' Erwin Reisner, 'De god en de afgod' (uit: Vom Ursinn der Geschlechter) 16. De Toren 1. ARCHETYPEN EN SYMBOLEN Archetypen De bliksem; de omwenteling. Letter Pé = P ('mond); getalwaarde 80. De vuurspuwende reuzebek of de 'muil van Dis' personifieert de creatieve agressie. Getal 16 = 4 x 4 = verharding. Levensboom Van het contour- en structuurloze vervloeien (Netsach) naar de overdreven, met details gepreoccupeerde structuur van Hod. Tussen het onevenwichtige van Netsach en het onevenwichtige van Hod moet gerekend worden op de verwoesting van de gepolariseerde materie, die zich echter dikwijls juist door de vernietiging psychisch in een 'hoger evenwicht' transformeert. I Tjing 51 Tsjen -'Het Opwindende' (De Schok, De Donder). Rune Sowelu/sig ('energie') symboliseert de bliksem, die als een donderslag bij heldere hemel inslaat; in geval van machtsmisbruik verzinnebeeldt de rune het 'zich door de vernietiging herstellende' evenwicht. Planeet Mars. De Toren heeft in zijn eenvoudigste uitleg betrekking op de kosmische energie in haar grofstoffelijkste vorm. De kaart verbeeldt de vernietiging van de materie door vuur. Op het onderste gedeelte van de kaart wordt de vernietiging van het oude tijdperk door bliksem, vlammen en oorlogsmachines voorgesteld. (Crowley) Godheden Sjiva, de Vernietiger; de blikserngoden Zeus en Thor (Donar) en de apocalyptische wereldvernietiger. Sjiva wordt dansend op de lichamen van zijn vereerders voorgesteld. Voor de meeste westerse geesten is dit niet gemakkelijk te begrijpen. In het kort stelt deze leer dat de laatste werkelijkheid het niets is. Zodoende kleven er aan alle manifestaties, om het even hoe verheven ofgelukzalig, altijd nog smetten. Voor het bereiken van de volmaaktheid moeten alle bestaande dingen vernietigd worden. (Crowley) Mythologie De ondergang van Sodom en Gomorra, de bazuinen van Jericho, de bouw van de toren van Babel, de razende Sjiva of de plotseling door blindheid getroffen Saul/Paulus (bekering door Christusvisioen). Cultusoorden De ruïnes van Babylon. Als getuigenissen van de jongste geschiedenis Hiroshirna, Auschwitz of, heel recent, het platgebombardeerde Baghdad. Feestdag 6 augustus (1945). Herdenking van de atoombom op Hiroshima. Ritueel Vernietiging, sterven. Op therapeutisch terrein: pijntherapie, bio-energetica (openbreken van verhardingen/pantsers) en rebirthing (loslaten door opnieuw herinneren, genezing door nieuwe geboorte). 2. ASSOCIATIES EN SENSATIES Kunst Guernica van Pablo Picasso. Literatuur Mene, mene, tekel ufarsin. Het menetekel van koning Belsazar, vernoemd naar de door Daniël (Daniël 5,25) uitgelegde geheimzinnige spreuk tijdens het heiligschennende feestmaal van Belsazar: geteld, geteld, gewogen en te licht bevonden. Muziek 'Tuba mirum' uit het Requiem van Hector Berlioz. Schildering van de ondergang van de wereld ten gevolge van het wegvallen van de harmonieuze wetmatigheid. Geur Rook. De bijtende reuk van vuur. Edelstenen Oogmalachiet, zwarte opaal. Malachiet is een in zwartgroene, in druiventrosachtige kristallen voorkomend mineraal (zoals het overigens ook in het groene patina van koperen kerkdeuren ontstaat). Astrologie Saturnus/Uranus (doorbrekend inzicht) als het plotseling openbreken van verhardingen en de daarmee gepaard gaande vernietiging van oude waarden. Alchemie De zwarting (nigredo) is de donker geworden Mercurius senex, waaruit de 'spiritus' en de 'anima' geweken zijn. Citaat Ook al zou ik het onzinnigste doen wat je maar kunt bedenken - dan nog was het altijd beter dan terugvallen in de maalstroom van het aloude, waarvan het laatste doel een zinloze dood is. Gustav Meyrink 17. De Ster 1. ARCHETYPEN EN SYMBOLEN Archetype Het water des levens. Letter Hé = H ('raam'); getalwaarde 5. De Hebreeuwse letter betekent 'raam': symbool voor het verlangen naar de engelen en door hen gedroomde sterrenwereld. Getal 17 is het getal van de nieuwe hoop. Van de laatste volle maan af gerekend is het op de 17de nacht dat, na drie aartsdonkere, maanloze nachten, voor 't eerst weer de sikkel van de nieuwe maan (als een zilveren streep) waar te nemen is aan de westelijke horizon. Levensboom Chokma-Tifaret: Chokma's onbeschrijflijk visioen schemert door Tifarets zicht, waarin zich weer het spiegelbeeld van het onbeschrijflijke uitdrukt, zij het dit keer als innerlijk visioen. Chokma (wijsheid) staat voor de eerste manifestatie van het goddelijke in de aanraking met de psychische werkelijkheid; Tifaret (harmonie) beschrijft de toestand van evenwicht en is tevens een spiegeling van het sterrenniveau (sfeer van Kether). I Tjing 61 Tsjoeng Foe - 'Innerlijke waarheid' (Innerlijk Vertrouwen en Waarachtigheid). Rune Wunjo/wunna ('gelukzaligheid') en laguz/luga ('water, levensenergie'). Wunjo symboliseert de 'goede ster' (het goede gesternte) en laguz/laf de 'stromende harmonie', die door stromen en groeien het innerlijke godsverlangen stilt (het verlangen van het leven naar zichzelf vervult). Dierenriem Waterman. Crowley vergelijkt de kaart met de 'waterdrager', de hoeder van het levenswater dat Noet, de heerseres der sterren, uit haar kelken laat stromen. Godheden Aphrodite/Venus (de 'naakte godin'); Asjera, Astarte, Isjtar of Isis en de zeven orakelpriesteressen, de zeven wijzen van Arabië (ook wel de zeven zuilen der wijsheid genoemd). Mythologie De Indiase mythe over het eeuwig worden en vergaan van alle tijdperken, werelden en scheppingen; in de Griekse mythologie de zeven dochters van Atlas en Pleione, de Pleiades, die door Orion achtervolgd werden, totdat Zeus ze als sterrenbeeld (Zevengesternte) aan de hemel plaatste. Cultusoorden De tuin der Eumeniden (op de heuvel Kolonos bij Athene); de tuin der Hesperiden; het eiland der gelukzaligen (mysteriën) of de Rijnrots Loreley. Feestdag 'Het Feest van de Bevrijding van het Lentewater'. Tibetaans feest bij de eerste volle maan na de opkomst van Sirius (Hondsster). Ritueel Rituele reiniging (bad) als symbool van levensvernieuwing en contemplatie. 2. ASSOCIATIES EN SENSATIES Kunst De geboorte van Venus van Sandro Botticelli. Reeds voor de oude Grieken was schoonheid identiek met waarheid. Zij leerden dat de geest niets was zonder harmonie. Literatuur Het hooglied van Salomon. Muziek Het 'Gesang der Rheintöchter' in de Rheingold van Richard Wagner, of 'Ist ein Traum, kann nicht wirklich sein', terzet en slotensemble uit de Rosenkavalier,van Richard Strauss. De bovenaardse schoonheid van de hoge vrouwenstemmen geeft een indruk van de betoverende. bekoring van deze kaart. Geuren Jasmijn, roos, sandelhout, amandelolie. Edelstenen Aquamarijn, rozekwarts, stersaffier of de op de sterrenhemel lijkende lapis lazuli. Astrologie Jupiter in Waterman (2de huis) in de zin van optimisme en een ruime blik, of Venus in Vissen (12de huis) als uitdrukking van het verlangen naar het ondoorgrondelijke en het streven naar God. Alchemie De witting (albedo). Na de zwarting (nigredo) volgt door afwassing (ablutio, baptisma) de witting, waarbij de door de dood geweken ziel (anima) weer met het lichaam verenigd wordt. Citaat Wij, het water des levens! Bron die aan zichzelf ontspringt en des te overvloediger stroomt, naarmate er meer uit gedronken wordt ... Drink! Drink! Doe wat je wilt! Michael Ende, Die unendliche Geschichte 18. De Maan 1. ARCHETYPEN EN SYMBOLEN Archetype De nacht. Letter Qoph/koph = K ('achterhoofd'); getalwaarde 100. In relatie met de volgende troef, De Zon, die de letter resch ('hoofd') draagt, heeft het 'achterhoofd' betrekking op datgene wat 'daarachter' is. Als het hoofd als zetel van het verstand voor het waakbewustzijn staat, dan heeft de innerlijke bron (achterhoofd) de taak om de intuïties uit de diepte omhoog te halen en ze toegankelijk te maken voor het bewustzijn, zodat ze door het handelen in realiteit vertaald kunnen worden. Getal Alle maans- en zonsverduisteringen keren na 18 jaar in dezelfde volgorde terug. In vroeger tijden werden ze met onheil in verband gebracht. Levensboom De verbinding tussen Netsach en Malkoet. Crowley becommentarieert deze sfeer als volgt: De maan, die aan het hoogste en het laagste deelheeft en de tussenruimte opvult, is het universeelst van alle planeten. In haar hogere aspect is ze de verbindende schakel tussen menselijk en goddelijk, zoals op Atoe II (De Hogepriesteres) weergegeven is. Op deze troef - haar laagste avatar - verbindt ze de aardse sfeer van Netsach en Malkoet, het hoogtepunt van de verstoffelijking van alle hogere vormen. I Tjing 29 K'an -'Het Onpeilbare' (De Afgrond). Rune Perth/peorth ('het verborgene') is een spiegel van de ziel en heeft betrekking op de diepste zijnslaag. Deze mysterierune verwijst naar de transformatie diep binnenin ('uterus van de maan') en beschrijft de reis door de onderwereld of het chtonisch aspect van de geboorte. Dierenriem Vissen. Vissen is het laatste teken van de dierenriem, schrijft Crowley. Het vertegenwoordigt het laatste stadium van de winter. Het mag als de poort naar de wederopstanding gezien worden (de letter qoph betekent 'achterhoofd' en hangt samen met de krachten van de kleine hersenen). In het systeem van de oude tijd vond het herrijzen van de zon niet plaats door de winter, maar door de nacht; en deze kaart representeert middernacht. Godheden Anoebis, de Egyptische god der doden, voorgesteld met een jakhalskop; Kefra, de scarabee, die in de Egyptische mythologie de zon naar de dageraad rolt; of Hekate, de Griekse godin van de tovenarij en geesten en spoken, die 's nachts, onder begeleiding van de drie Erinyen en de hellehond Kerberos ('geest van de afgrond'), ronddwaalt en in relatie staat met Medusa, Hydra en Kali (Kali Oema = vormloosheid of niet-zijn). Mythologie Hydra, de negenkoppige, mensenverslindende waterslang, wiens koppen steeds weer aangroeien; het labyrint van koning Minos op Kreta; of de onderwereldreizen van Orpheus, Odysseus, Herakles, Psyche en Aeneas. Er vindt onmiskenbaar een wisselspel plaats tussen de maan en de dood, want de maan verlangt naar de onderwereld en de doden worden in de maan herboren! Cultusoorden Dakhma of 'toren van stilte' (Bombay). De cilindervormige dakhma's zijn vier meter hoge, torenachtige bouwwerken. Bovenop worden de lijken van dode parsen naakt achtergelaten als aas voor de gieren, Nadat de gieren de lijken kaalgevreten hebben, glijden de resterende beenderen langs de schuine helling ten slotte in het gat in het midden van de toren. Feestdag Zwarte maan (drie nachten). Ritueel Somnambulisme of rituele trance. 2. ASSOCIATIES EN SENSATIES Kunst De heksen of De slaap van het verstand wekt de monsters (uit de serie etsen Caprichos) van Francisco Goya. Op deze etsen zien we Goya's mensbeeld: wanneer het verstand uitgeschakeld is, nemen monsters de macht over! Literatuur Malleus maleficarum (het in 1487 gepubliceerde heksenmanifest) of de 'horror tales' van Edgar Allan Poe. Muziek Lélio van Hector Berlioz, de quasi-voortzetting van de 'Heksensabbat' uit de Symphonie fantastique (een uitgesponnen melodrama van egocentrische opiumroes) of Een nacht op de kale berg van Modest Moessorgski (op de climax van de heksensabbat luidt in de verte een kerkklokje, dat de demonen der duisternis uiteen drijft). Geuren Psychotrope stoffen als ayahuaska, coca, huachuma, narcotische muntblaadjes, peyote, ololiuqui, opium. Bij ons verkocht als drugs die een roes teweegbrengen; bij de Indianen goddelijke planten, die geestelijke kracht bevatten, bovenzinnelijke spirituele krachten verlenen en het innerlijk bewustzijn verruimen. Edelsteen (Mexicaanse) wateropaal. Astrologie De Maan in Schorpioen als de duistere kennis van de afgronden der ziel; de Zon in het 8ste huis als de afdaling in de onderwereld. Alchemie Geling (citrinitas). De witting (albedo) komt overeen met de schemer voor het morgenrood (zon). De overgang naar dit rood (rubedo) vormt de geling. Citaat Mephistopheles: En zelfs al had gij d'oceaan doorzwommen Het grenzenloze er aangestaard; Ge zaagt dan toch nog golf na golven drommen Al wist ge u, huiverend, van dood omwaard. Ge zaagt toch íets, ge zaagt wellicht verschijnen Door groene stilten dolende dolfijnen, Zaagt wolken trekken, zon, maan en gesterte ... Niets zult ge zien in de eeuwig lege verte, De stap niet horen die ge doet, Geen steunpunt vinden voor uw voet. Faust: ... Maar 't is om 't even, wie 't volbrengen zal 'k Hoop in uw Niets te vinden een Heelal. Mephistopheles: ... Neem deze sleutel hier. Faust: Dat kleine ding? Mephistopheles: Vat hem maar aan, en schat hem niet gering. De sleutel zal de juiste weg wel tonen. Volg hem omlaag tot waar de moeders wonen. Faust - huiverend: De moeders! Telkens huiver ik er van. Waarom 'k dat woord maar niet verdragen kan? ... Maar ik zoek in verstarring niet mijn vreugd Het huivren is des mensen schoonste deugd. Hoe ook der wereld spot hem moog' bekoelen. Ontroerd slechts kan hij 't onbegreepne voelen. J.W. Goethe, Faust II 19. De Zon 1. ARCHETYPEN EN SYMBOLEN Archetypen De dag; het licht. Letter Resh = R ('hoofd'); getalwaarde 200. Het hoofd als de zetel van de hersenen is een symbool voor bewustheid en de helderheid van de dag. Getal 19 = 1 + 9 = 10 = 1 wijst op de verwantschap met De Magiër (1). 19 is het getal van de zegevierende zon: na 19 jaar, de cyclus van Meton, vallen alle maanfasen weer op dezelfde weekdag van het zonnejaar. Levensboom De as Hod-Jesod. De verbinding tussen Hod (de daad van de held in zijn zuivere intentie) en Jesod (de idee van de materie in haar fundamentele betekenis) omschrijft God als een gedachtevorm, geprojecteerd door de geest van de mens. I Tjing 64 Wéi Tji -'Vóór de Voleinding'. Rune Inguz/ing ('vuur') karakteriseert Ing, de god-held, die hetgeen begonnen is voleindigt. Als vruchtbaarheidsgod draagt hij het mannelijke aspect van de godin Moeder Aarde en zo staat hij voor de wet van het leven uit de verbinding der tegengestelden. Planeet De zon. Het licht als levensbron. Godheden De grote zonnegoden Apollo, Helios, Huitzilopochtli, Hyperion, Krisjna, Legba, Lug, Ra, Rama, Semesj, Sol, Visjnoe en de met hen verbonden machten van het licht. Mythologie Alle heldensagen (Achilles, Theseus, Herakles, Phoebus Apollo), Abraham (zijn verbond met God), de verzoening van de vijandige broers (Gilgamesj en Enkidoe, Jakob en Ezau, Parsifal en Feirefis) of de terugkeer van de verloren zoon. Cultusoorden Heliopolis, de Egyptische zonnestad; de tempel van Apollo in Delos, het Griekse centrum van de zonneverering; of Tenochtitlán, de hoofdstad van het Aztekenrijk, op de ruines waarvan het tegenwoordige Mexico City gesticht is (omringd door hoge gebouwen, verrijzen de ruïnes van de tempelpiramide van de zonnegod Huitzilopochtli en de regengod Tlaloc. Ze zouden heersen, als het zonlicht niet door smog tegengehouden werd en de regen niet verzuurd was.) Feestdag Zonnewendefeest in Stonehenge. Twee hoefijzervormige steenreeksen rond een altaar; ten noorden van de opening staat een losse menhir, waarover eens op de ochtend van de zonnewendedag de zon opkwam. Ritueel Zonnegebed (verbinding met God). 2. ASSOCIATIES EN SENSATIES Kunst De schepping van Adam door Michelangelo. Adam wordt door een zachte aanraking van de vingertop van Gods Geest tot leven gewekt. Literatuur Het Zonnelied van Franciscus van Assisi. Muziek Missa solemnis van Ludwig van Beethoven. Gloria in excelsis deo. Geur Laurier. Edelsteen Diamant. Astrologie De Zon in het 5de huis als uitdrukking van levensvreugde, creativiteit en scheppende overtuigingskracht. Alchemie Roding. Rubedo betekent zonsopgang. Het vloeibare goud (elixer) is ontstaan. Citaat Seid umschlungen, Millionen! Diesen Kuss der ganzen Welt! Brüder - überm Sternenzelt Muss ein lieber Vater wohnen. Was den grossen Ring bewohnet, Huldige der Sympathie! Zu den Sternen leitet sie, Wo der Unbekannte thronet. Ihr stürzt nieder, Millionen? Ahntest du den Schöpfer, Welt? Such ihn überm Sternenzelt! Über Sternen muss er wohnen. Froh, wie seine Sonnen fliegen Durch des Himmels prächtgen Plan, Wandelt, Brüder, eure Bahn, Freudig wie ein Held zum Siegen. F. v. Schiller, Hymne an die Freude 20. De Aeon 1. ARCHETYPEN EN SYMBOLEN Archetypen De feniks die uit de as herrijst; de geboorte van het goddelijke kind. Letter Shin/zin = Z/S/Sch ('tand'); getalwaarde 300. Getal 2 = het tweelinggetal van 10 (het getal van het zichtbare universum). Verenigt deze wereld met de andere wereld. Levensboom De weg van Hod naar Malkoet. Het rationele streven (Hod) raakt uitgeput in de aards-materiële sfeer van Malkoet, waar echter tegelijkertijd de geest van het goddelijke opstijgt als teken van de terugkeer naar de sfeer van het goddelijke. I Tjing 24 Foe - 'De Terugkeer' (Het Keerpunt). Rune Jera/jer ('seizoen') betekent de voleinding van een cyclus. Maar in tegenstelling tot hagalaz/hagal (10. Geluk) en dagaz/dag (21. Het Universum) is jera het zichtbare aspect van het uit en in zichzelf veranderende scheppingsritme en zo een uiting van de verandering der materie door de tijd heen. Element Vuur. Godheid De Messias (Godszoon). Mythologie Genesis (scheppingsverhaal) of de Indiase scheppingsmythen, die over het eeuwig worden en vergaan van ontelbare kosmossen berichten. Cultusoorden Bethlehem, Geboortebasiliek. Of Caïro, waar Crowley bij een bezoek aan het Boulaqmuseum (tegenwoordig in het Egyptische Nationale Museum ondergebracht) Horus de oudere op een stèle vond, die bovendien nog eens het tentoonstellingsnummer 666 droeg. Feestdag Het feest van Kikellia (24/25 december). Het feest was oorspronkelijk ter ere van Isis, die de zee op gevaren was om de teruggevonden Osiris naar huis te brengen. Later vierde men op deze dag de geboorte van Harpokrates-Horos. Reeds Ploetarchos meende dat Harpokrates ten tijde van de winterzonnewende geboren werd, en Epiphanios, haer. 51,22 (II 284 Holl), schreef: Op 25 december vieren de heidenen een feest, dat bij de Romeinen Saturnalia genoemd wordt, bij de Egyptenaren Kronia, bij de Alexandriërs Kikellia. De Heliosgodsdienst van de 3de eeuw v.Chr. vierde op deze dag de geboorte van de zonnegod. Het christendom heeft de feestdag gehandhaafd, maar tegelijkertijd niet mis te verstaan gesteld: niet Helios, maar Christus is de ware zon. Ritueel Profetie. Stemmen en 'innerlijke gezichten', beleving van wedergeboorte. 2. ASSOCIATIES EN SENSATIES Kunst De Geboorte van Christus van Sandro Botticelli. De Griekse inscriptie op dit schilderij luidt vertaald: Dit beeld heb ik, Alessandro, gemaakt aan het einde van het jaar 1500 tijdens de onlusten in Italië, in de helft van de tijd na de tijd, naar het elfde hoofdstuk van de heilige Johannes, in het tweede Wee van de Apocalyps. Geschrift Volüspa ('Profetie'), het geweldige mythische tafereel van het wereldbegin en wereldeinde, dat in de 12de eeuw in IJsland is ontstaan. Muziek Weihnachtsoratorium van J.S. Bach; Das Buch mit sieben Siegeln van Franz Schmidt (Openbaring van Johannes). Geur Mirre. Edelsteen Vuurhyacint (oranjekleurige zirkoon). Astrologie Jupiter/Saturnus ('de gedisciplineerde visie') in Waterman als uitdrukking van bevrijding en verlossing. Alchemie Stolling (coagulatio). Het vloeibare elixer stolt. De bereikte toestand moet vast worden. Citaat De wereld, vriend Govinda, is niet onvolmaakt of aan een langzame weg naar volmaaktheid bezig: Nee, ze is op ieder moment volmaakt, alle zonden dragen reeds de genade in zich, alle kinderen hebben de grijsaard al in zich, alle zuigelingen de dood, alle stervenden het eeuwige leven. In diepe meditatie wordt het mogelijk de tijd op te heffen, alle leven dat geweest is, is en aan het worden is gelijktijdig te zien, en dan is alles goed, alles volmaakt, alles Brahman. Hermann Hesse, Siddharta 21. Het Universum 1. ARCHETYPEN EN SYMBOLEN Archetypen De kroning van de held; de gevonden Graal. Letter Tau = T (de T is het teken van het kruis of de spiegeling van het zichtbare in het onzichtbare); getalwaarde 400. Het Universum is de completering van De Dwaas (aleph). De kaart draagt de letter tau. De beide kaarten vormen zo het woord ath, dat 'essentie' betekent. De totale werkelijkheid is dientengevolge in de reeks samengevat, waarvan deze twee letters het begin en het einde vormen. Het begin was het niets; het einde moet dus ook het niets zijn, zij het het niets in zijn volledigste ontplooiing. (Crowley) Getal 21 = 3 x 7. Symbool van de totaliteit. De som van de mogelijke combinaties met drie worpen. Levensboom Het pad van Jesod naar Malkoet. De as tussen de 'idee leven' (Jesod) en het 'principe der materie' (Malkoet) toont de 'klok van de kosmos', die het leven door zijn biologische regels (voortplanting) en natuurkundige wetten (ruimte en tijd) in stand houdt. I Tjing 63 Tji Tji -'Na de Voleinding'. Rune Dagaz/dag ('dag') en odal/odil/odin ('graal') zijn de laatste tekens: dag (24) in de overgeleverde serie (150 v.Chr. tot 800 n.Chr.) en odil (18) in de opnieuw opgestelde reeks van 18 runen van Guido von List (begin 20ste eeuw). Ze markeren niet alleen het hoogtepunt, maar ook het begin van de neergang, want ze zijn de runen van het eeuwig veranderen, zonder in zichzelf veranderd te worden. Flegatanis, die de heiden herkende, Toen hij de blik ten hemel wendde, Geheimzinnige klant. Hij sprak met schuwe mond Daarvan: een ding wordt Graal genoemd; In het voorhoofd geschreven vond Hij de naam zoals men het noemt. Edda Planeet Saturnus. Saturnus is de oude god, de god van de vruchtbaarheid, de zon in het zuiden; in dezelfde mate echter de Grote Zee, de Grote Moeder; en de letter tau in de Levensboom verschijnt als een uitstroming van de Maan van Jesod, hetfundament van de Boom en representant van het reproduktieve proces en het evenwicht tussen verandering en bestendigheid. (Crowley) Godheid Het oerlicht of de kosmische geest. Mythologie Alfa en omega of het 'alchemistische huwelijk der hemellichamen' als hoogtepunt en doel van het scheppingsbegin. Op natuurkundig niveau is het scheppingsverhaal ('En er was licht!') ook een omschrijving van de kernfusieprocessen in de zon of het gigantische lichtvuur van quasi-stellaire objecten ('zwarte gaten') aan de rand van het heelal, waarachter men de barensweeën of de doodstrijd van melkwegstelsels vermoedt. Dan zou het verschijnsel dat interstellaire materie en hele sterrenhopen door de seksueel-magische aantrekkingskracht van complementaire tegengestelden opgezogen worden in de monstrueuze 'stofzuiger' van gravitatievallen en in de omkering van de wet der zwaartekracht hun vuur ontvlammen, de universele kroning, de kosmische versmelting of het 'alchemistische huwelijk der hemellichamen' zijn. Cultusoorden De troonzaal of Zaal van Honderd Zuilen in de burcht van Persepolis ('Troon Gods'); ook de ruïnes van de zonnepiramide van Teotihuâcan, volgens oude overleveringen de Wieg van de Hemel. De legende verhaalt over de schepping van de maan en de zon, die door het offer der goden, die zich voor de maanpiramide in de vlammen geworpen hadden, ontstaan waren. De vierhoekige offerplaats is nog steeds een plaats van kracht; velen duizelt het op de offerplaats en enkelen geloven in een bodemloze diepte te vallen. Feestdag Zonnewendefeest op de trappen van de zonnepiramide (Teotihuâcan), symbolisch voor de verheffing van de mens tot het goddelijke zowel als voor het neerdalen van het geestelijke in het lichamelijke. Op de avond van de zomerzonnewende vormt de ondergaande zon een oppositie met de kop van de piramide. Ritueel 'Niet-doen'. Deze steen hier wordt door 'doen' steen. 'Doen' is dat wat de steen tot een steen maakt. 'Doen' is dat wat jou tot jezelf en mij tot mijzelf maakt. Deze steen is een steen door al wat je met betrekking tot hem weet te 'doen'. De wereld is de wereld, omdat je weet welk 'doen' bevorderlijk is om haar tot dat te maken. Zou je haar niet door 'doen' maken tot datgene wat ze is, dan was de wereld anders. (Carlos Castaneda, De ring van kracht) 2. ASSOCIATIES EN SENSATIES Kunst De onbedekte sterrenhemel. Literatuur Over kosmologie, moderne natuurkunde. Muziek Harmonie der sferen. Geur Lichtgolf, ether (hemelse lucht). Edelsteen Elektron. Astrologie Neptunus (kosmische eenheidservaring, geestelijke alwetendheid, de tussenwereld van etherische zielsbeelden) en Pluto (centrifugale scheppingskracht, omwenteling, geestelijke wil) als proces van vereniging door eeuwige verandering. Alchemie Het Grote Werk is volbracht. De materia ultima, de lapis (steen), de hermafrodiet, het levenselixer is tot stand gebracht. Citaat Het geheim van de verborgen kracht van de klank of de vibratie, de creatieve kracht, zoals het de natuur der dingen en de levensverschijnselen onthult, was de zieners in oude tijden goed bekend: de wijzen die als risji's op de hellingen van de Himalaya woonden, de magiërs van Perzië, de adepten van Mesopotamië, de priesters in Egypte en de mystici van Griekenland. Pythagoras, zelf een ingewijde in de oosters wijsheid, sprak over de 'harmonie der sferen', volgens welke de hemellichamen - en hetzelfde geldt voor ieder atoom - op grond van hun beweging, ritme of trillingen een bijzondere, karakteristieke toon voortbrachten. Al deze tonen en trillingen vormden een universele harmonie, waarin ieder element, hoewel het zijn eigen functie en karakter behield, aan de eenheid van het totaal bijdroeg. Ieder atoom zingt voortdurend zijn lied en de toon schept op ieder moment dichte en fijne vormen. Lama Anagarika Govinda